Pierwsze egzemplarze nowego bojowego wozu piechoty Borsuk trafią do Wojska Polskiego jeszcze w tym roku. To początek procesu, który ma doprowadzić do zastąpienia ponad 900 BWP-1 – konstrukcji pamiętającej lata 70. – nowoczesnymi, w pełni polskimi pojazdami. Dzięki wysokiej odporności przeciwminowej i modułowej konstrukcja Borsuk ma się stać podstawą zmechanizowanych oddziałów na kolejne dekady.
Program Borsuk rozpoczął się w 2014 roku i w kolejnych latach rozwijał o nowe prototypy poddawane badaniom zakładowym i wojskowym. BWP Borsuk to pojazd oparty na uniwersalnej modułowej platformie gąsienicowej (UMPG), wyposażony w zdalnie sterowany system wieżowy, a jego załogę stanowi trzech żołnierzy: dowódca, operator uzbrojenia oraz kierowca. Jest przeznaczony do transportu sześciu żołnierzy w rejon pola walki, przy zapewnieniu odpowiedniego poziomu ochrony, jak również do realizacji zadań związanych ze wsparciem pododdziałów piechoty przy wykorzystaniu broni pokładowej.
– Projekt teraz wszedł w nową fazę. Mamy etap realizacji produkcji seryjnej. Dziesięć lat to była ciężka praca nad projektem. Najpierw powstał jeden prototyp, później pojazd eksperymentalny, następnie cztery kolejne prototypy do szkoleń i badań, a później dwa egzemplarze z alternatywnym zespołem napędowym – wylicza w rozmowie z agencją Newseria Agnieszka Czuba-Pytlos, kierowniczka projektu CBWP Ratel w Hucie Stalowa Wola. – Borsuk ma być następcą BWP-1. Chcemy, żeby stało się to jak najszybciej, oczywiście też jest to kwestia naszego zamawiającego i tutaj na pewno będą trwały rozmowy co do następnych umów.
BWP-1, zaprojektowane w realiach zimnej wojny, mają cienki pancerz chroniący jedynie przed bronią strzelecką i nie zapewniają odporności przeciwminowej. Wyposażone w armatę kalibru 73 mm wozy nie są w stanie skutecznie zwalczać współczesnych czołgów ani dronów, a ich systemy obserwacji i łączności są przestarzałe. Dotychczasowe próby unowocześnienia tego sprzętu, jak wariant BWP-1M Puma, były jedynie rozwiązaniem pomostowym. Obecnie polska armia dysponuje około 900 operacyjnymi BWP-1, dlatego ich wymiana stała się jednym z kluczowych priorytetów modernizacji technicznej.
27 marca br. w Warszawie podpisano pierwszą umowę wykonawczą na dostawę 111 bojowych wozów piechoty Borsuk o wartości 6,57 mld zł. To element umowy ramowej z 2023 roku, która przewiduje dostawy całej rodziny specjalistycznych pojazdów gąsienicowych opartych na uniwersalnej modułowej platformie. Łącznie pozyskanych ma być ok. 1,4 tys. pojazdów, w tym wozy specjalistyczne: gąsienicowe transportery rozpoznawcze Żuk, wozy dowodzenia Oset, wozy ewakuacji medycznej Gotem, wozy zabezpieczenia technicznego Gekon czy transportery rozpoznania skażeń Ares.
– Projekt nowego pływającego bojowego wozu piechoty jest współfinansowany ze środków NCBR-u. Działamy w konsorcjum 10 podmiotów, a HSW jest jego liderem – podkreśla Agnieszka Czuba-Pytlos.
Realizacja dostaw przewidziana jest na lata 2025–2029. Umowa obejmuje również m.in. pakiet szkoleniowy i logistyczny. Obecnie Borsuki przechodzą komisyjne badania zdawczo-odbiorcze.
– Przeszły już badania przebiegiem, kończymy strzelania, następnie będą testy pływania. Jeszcze we wrześniu chcemy rozpocząć szkolenia żołnierzy, które zakończą się z początkiem listopada i w grudniu nastąpi zdanie Borsuków do wykonawcy – zapowiada przedstawicielka HSW. – W tym roku zdajemy 15 wozów, w przyszłym trzy, a kolejne lata to 33 i 55. Liczymy, że niebawem rozpoczną się rozmowy o kolejnych kontraktach.
Borsuki to pierwsza w pełni polska konstrukcja o tak wysokim stopniu skomplikowania. Pojazd waży około 28 t, rozwija prędkość do 65 km/h na lądzie i 8 km/h w wodzie. Może przewozić sześciu żołnierzy desantu oraz trzyosobową załogę. Wyposażono go w bezzałogową wieżę ZSSW-30 z armatą 30 mm i przeciwpancerne pociski Spike-LR, co zapewnia zdolność zwalczania zarówno celów opancerzonych, jak i dronów czy nisko lecących śmigłowców.
– Możemy z całą świadomością powiedzieć, że jest to produkt innowacyjny. Borsuki są przeznaczone do pływania, cechują się dużą manewrowością, zwrotnością oraz wysokim poziomem ochrony balistycznej i przeciwminowej – podkreśla Agnieszka Czuba-Pytlos.
Nowoczesny charakter Borsuka podkreśla integracja z cyfrowymi systemami dowodzenia i łączności oraz hydropneumatyczne zawieszenie, które zapewnia mobilność porównywalną z zachodnimi konstrukcjami. Modułowa konstrukcja pozwala wykorzystać tę samą platformę jako bazę dla wozów dowodzenia, medycznych, technicznych czy rozpoznawczych. MON zakłada, że powstanie ponad 350 takich wersji, co ułatwi unifikację floty i serwisowanie sprzętu.
Równolegle w Polsce rozwijany jest także program ciężkiego bojowego wozu piechoty (CBWP), znanego jako Ratel. Według wstępnych założeń pojazd ma mieć masę ponad 40 t, silniejsze uzbrojenie i poziom ochrony załogi porównywalny z czołgami. Makietę tego pojazdu producent pokazał podczas MSPO 2025 w Kielcach.
– W przyszłym roku planujemy jego montaż i integrację – zapowiada kierowniczka projektu CBWP Ratel w HSW. – Chcemy wyjść naprzeciw oczekiwaniom wojska, dlatego też decydowaliśmy się ruszyć z tą produkcją, na razie jest to produkt finansowany z naszych funduszy HSW.
